ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΕΡΑΣ ΠΟΛΕΩΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

"Το Μεσολόγγι σκέλεθρο. γυμνό ξεσαρκωμένο

δεν παραδίδει τα’ άρματα. δε γέρνει το κεφάλι

κρατεί για νεκροθάφτη του, το Χρήστο τον Καψάλη."

Α. Βαλαωρίτης

Το Μεσολόγγι (επισήμως, Ιερά πόλη Μεσολογγίου) είναι ....

πρωτεύουσα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Αποτελεί έδρα του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, ενώ παλαιότερα ήταν έδρα του Δήμου Μεσολογγίου. Βρίσκεται στο Νότιο τμήμα του Νομού, σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από το Αγρίνιο και 37 χιλιομέτρων από το Αντίρριο.. 

Το Μεσολόγγι είναι γνωστό για τα αλιευτικά του προϊόντα, ιδιαίτερα το αυγοτάραχο, μιας και η παρακείμενη λιμνοθάλασσα είναι ιδανικό μέρος για ιχθυοκαλλιέργειες. Η λιμνοθάλασσα με τις γραφικές «πελάδες» της-τα μικρά ξύλινα σπιτάκια πάνω σε πασσάλους, μέσα στο νερό- προστατεύεται από την γνωστή συνθήκη RAMSAR και αποτελεί περιβαλλοντικό πάρκο και οικοσύστημα.

Το Μεσολόγγι βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Αχελώου και Ευήνου. Παλιότερα ονομαζόταν και μικρή Βενετία καθώς ήταν χτισμενο σε τρία νησάκια που βρίσκονταν εκεί που τώρα είναι ο Άγιος Σπυρίδων, Ο Άγιος Παντελεήμων και η κεντρική πλατεία.

Το όνομα Μεσολόγγι πρωτοαναφέρθηκε από έναν Βενετό, ο οποίος περιέγραφε την μάχη του Λεπάντο κοντά στη Ναύπακτο. Αρκετές ιστορικές πηγές αναφέρουν πως το όνομα Μεσολόγγι προέρχεται από την ένωση των δύο ιταλικών λέξεων, ΜΕΖΖΟ/MESSO και LAGHI το οποίο σημαίνει «ένα μέρος εν μέσω λιμνών» ή «ένα μέρος που περιβάλλεται από λίμνες». Μέχρι το 1700 η πόλη βρισκόταν υπό Βενετική κατοχή. Οι κάτοικοί του ήταν κυρίως ψαράδες.

Στα βορειοδυτικά του Μεσολογγίου υπάρχουν τα ερείπια της Πλευρώνας («Ασφακοβούνι»), μίας πόλης η οποία αναφέρεται στα έργα του Ομήρου. Συμμετείχε στον Τρωϊκό πόλεμο και καταστράφηκε από τον Δημήτριο τον Αιτωλικό. Η νέα πόλη, η οποία χτίστηκε στα ερείπια της παλιάς, ήταν μία από τις πιο σημαντικές της Αιτωλίας και είχε 30 πύργους και 7 πύλες. Τα ερείπια ενός αρχαίου θεάτρου ακόμη υπάρχουν.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1770, ο στρατός της πόλης ηττήθηκε από τους Οθωμανούς. Το Μεσολόγγι επαναστάτησε ξανά στις 20 Μαΐου του 1821 και ήταν μία από τις κύριες Ελληνικές δυνάμεις στον απελευθερωτικό αγώνα. 

Οι κάτοικοι αντιστάθηκαν στις επιθέσεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1822 και το 1823 (Δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου). Η τρίτη επίθεση ξεκίνησε στις 15 Απριλίου του 1825 από τον Κιουταχή, του οποίου ο στρατός αριθμούσε 30.000 άντρες και αργότερα ενισχύθηκε με άλλους 10.000 οι οποίοι καθοδηγούνταν από τον Ιμπραήμ. Μεταξύ του οθωμανικού στρατού υπήρχαν και 3.000 Μιρδίτες, δηλαδή Καθολικοί από τη Βόρεια Αλβανία (αναφερόμενοι στα σχετικά δημοτικά ως "Λατίνοι") και 700 Ρώσοι Κοζάκοι του Ντον[1].

Μετά από ένα χρόνο συνεχόμενων επιθέσεων και πείνας, οι κάτοικοι του Μεσολογγίου αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν έξοδο από την πόλη, την νύχτα της 10ης Απριλίου του 1826, η οποία έμεινε ονομαστή ως «Έξοδος του Μεσολογγίου». Εκείνη την περίοδο οι κάτοικοι της πόλης ήταν 10.500 από τους οποίους οι 3.500 ήταν οπλισμένοι. Λίγοι ήταν οι Μεσολογγίτες που επιβίωσαν κατά την Έξοδο. Εξαιτίας της ηρωικής στάσης των Μεσολογγιτών, η πόλη δέχθηκε την τιμή να της αποδοθεί ο τίτλος της Ιερής Πόλης, η οποία είναι μοναδική στην Ελλάδα.

Ο γνωστός φιλέλληνας Άγγλος ποιητής Λόρδος Βύρων, ο οποίος υποστήριζε την ελληνική προσπάθεια για απελευθέρωση, πέθανε στην πόλη το 1824. Αναφορά στο πρόσωπό του υπάρχει σε ένα κενοτάφιο το οποίο περιέχει την καρδιά του.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στο Μεσολόγγι έχει την έδρα του το ΤΕΙ Μεσολογγίου, που ιδρύθηκε το 1983 και έχει εγγεγραμμένους περίπου 5.000 σπουδαστές. Αποτελείται από δυο σχολές (Διοίκησης-Οικονομίας και Τεχνολογίας-Γεωπονίας) που περιλαμβάνουν από τρία τμήματα, ενώ λειτουργεί και παράρτημα Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών τμήματος Πληροφορικής στη Ναύπακτο.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Στην πόλη βρίσκονται, μεταξύ άλλων, η κατοικία της οικογένειας Τρικούπη, του ποιητή Παλαμά, η Βάλβειος βιβλιοθήκη,η οποία αποτελεί και την δημόσια δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης με σπάνια βιβλία και ντοκουμέντα, η γκαλερί σύγχρονης τέχνης των Χρήστου και Σοφίας Μοσχανδρέου με πλήθος έργων σημαντικών Ελλήνων δημιουργών. Επίσης υπάρχουν εκεί, το Κέντρο Λόγου και Τέχνης, η Διέξοδος ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κύτταρα όχι μόνο της πόλης ,αλλά ολόκληρης της Δυτικής Ελλάδας ,το οποίο ευθύνεται για την διοργάνωση πλείστων εκδηλώσεων όπως εκθέσεων, σεμιναρίων, βιντεοπροβολών, παρουσιάσεων, επιστημονικών συνεδρίων και το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης στην πλατεία Μάρκου Μπότσαρη με πλούσια ενθυμήματα του Αγώνα του 1821. 

Τα τείχη και η πύλη της πόλης παραμένουν επιβλητικά και κανείς μπορεί να επισκεφθεί τον Κήπο των Ηρώων όπου έχουν θαφτεί πολλοί γνωστοί και άγνωστοι ήρωες που πολέμησαν στην Ηρωική Έξοδο. Κάθε χρόνο η Κυριακή των Βαΐων γιορτάζεται ως ημέρα μνήμης της Εξόδου. Είναι η πιο σημαντική τοπική εορτή την οποία τιμούν με την παρουσία τους πολλές πολιτικές προσωπικότητες, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και άλλων χωρών.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

• Ο Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ (1776-1826) ,κληρικός, Φιλικός και αγωνιστής της Επανάστασης του 1821.

• Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ (1798 - 1826 ) ,Ελβετός φιλέλληνας και συντάκτης της εφημερίδας "Ελληνικά Χρονικά", της πρώτης έντυπης εφημερίδας τού Αγώνα.

• Χαρίλαος Τρικούπης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1832-1896)

• Σπυρίδων Τρικούπης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1788-1873)

• Ζηνόβιος-Ζαφείριος Βάλβης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1800-1886)

• Δημήτριος Βάλβης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1814-1892)

• Επαμεινώνδας Δεληγεώργης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1829-1879)

• Κωστής Παλαμάς, ποιητής (1859-1943)

• Μιλτιάδης Μαλακάσης, ποιητής (1869-1943)

• Γεώργιος Δροσίνης, ποιητής/ πεζογράφος (1859-1951)

• Ιωάννης Λυκούδης, δήμαρχος

• Λόρδος Βύρων, η καρδιά του οποίου είναι θαμμένη στην πόλη